CECHY MAKROSKOPOWE
 Dojrzałe owocniki
|
Owocniki bulwiaste, o regularnych owalnych lub kulistych kształtach, rzadziej nieregularne, guzowate. Czasem z wyraźnym wgłębieniem - ostiolum - prowadzącym w głąb owocnika. Wielkość dojrzałych owocników 3-9 cm. W warunkach polskich w zimniejszych latach dojrzałe owocniki często nie przekraczają 2-3 cm średnicy. Powierzchnia owocnika czarna, czasem z granatowym połyskiem - pokryta brodawkami. Brodawki drobne, lekko zaostrzone, piramidalne, najczęściej pięcio- lub sześciokątne. Gleba owocników najpierw przeźroczysta, hialinowa, potem szarawa, w końcu czarna, często z ciemnogranatowym połyskiem. Gleba poprzecinana licznymi, białymi, nieregularnymi żyłkami rozchodzącymi się promieniście od podstawy owocnika i tworzącymi marmurkowaty wzór. Miąższ twardy, zwarty, o słodkawym, orzechowym smaku i łagodnym bitumicznym zapachu charakterystycznym dla czarnych gatunków trufli.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
|
Perydium pseudoparenchymatyczne, zbudowane z okrągławych komórek 5-15 μm. Zabarwione na ciemnobrązowo lub czarno komórki tworzą piramidalne brodawki. Worki owalne, rzadziej kuliste, najczęściej siedzące czasem na krótkich trzonkach. Wielkość worków 60-90 x 45-80 μm. Worki 1-6 zarodnikowe, najczęściej 3-4 zarodnikowe. Zarodniki elipsoidalne do wąskoelipsoidalnych, żółtawe do żółto-brązowych. Wielkość zarodników 25-35 x 18-25 μm. Zarodniki gęsto pokryte zaostrzonymi kolcami 3-7 μm.
|
 |
 |
Zarodniki T.brumale w workach
|
|
SIEDLISKO
|
Tuber brumale występuje wyłącznie w glebach zasobnych w węglan wapnia. Jest gatunkiem raczej ciepłolubnym. Owocniki pojawiają się latem, a pełną dojrzałość osiągają późną jesienią lub zimą. Dwa stanowiska zlokalizowane na obszarze Polski to ciepłe, południowe, dość strome stoki, najdalej na południe wysuniętych wychodni wapieni jurajskich. Na obydwu stanowiskach owocniki mikoryzowały z Quercus robur i wyrastały niezbyt głęboko w luźnej glebie o pH 7,4 – 7,8. Stanowiska są bogate w owocniki i corocznie powtarzalne. W polskich warunkach osiągają pełną dojrzałość w drugiej połowie listopada. W zimnych latach, z niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi grzyby nie osiągały pełnej dojrzałości.
|
WYSTĘPOWANIE
|
W chwili odkrycia pierwszego stanowiska Tuber brumale nie były znane doniesienia o występowaniu tego gatunku na obszarze Polski. W Europie środkowej i południowej gatunek podawany dosyć często.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska DF 66, Babice k. Chrzanowa , Listopad 2009
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF67, Alwernia k. Chrzanowa, Lipiec 2015
|
UWAGI
|
Tuber brumale należy do gatunków trufli jadalnych. Jest wysoko ceniona za swoje walory smakowe, aromat i brak charakterystycznej dla innych czarnych trufli „bitumicznej ostrości” W wielu krajach Europy południowej i na Bałkanach jest uprawiana w warunkach półnaturalnych lub sztucznych. Walory smakowe okazów zebranych na polskich stanowiskach w niczym nie ustępują truflom południowoeuropejskim.
Dwa bardzo bogate stanowiska, powtarzalne już od wielu lat dają nadzieję na odszukanie na obszarze Polski kolejnych lokalizacji. Polska nazwa gatunku to trufla zimowa.
|
